PRZYGOTOWANIE DO KONSERWACJI


Jednym z powszechniejszych sposobów przeprowadzania napraw tekstyliów w przeszłości było uzupełnianie haftem ubytków tkaniny czy braków we wzorze wykruszonych elementów kompozycji. Nierzadko, obok pól uszkodzonych, warstwą haftu pokrywano także większe partie obiektu w celu ujednolicenia kolorystycznego. Zastosowanie współczesnych okresowi napraw surowców wpływało na zróżnicowanie techniczne w zestawieniu materiałów pierwotnych i wtórnych. Wykonane naprawy wpływały na nierówny rozkład napięć w obiekcie, różną odpowiedź tkaniny na oddziaływanie zmian mikroklimatycznych czy wreszcie na zróżnicowanie estetyczne obiektu. Tkaniny obiciowe mają decydujący wpływ na odbiór estetyczny wnętrza pomieszczenia, które dekorują. Długoletnia ekspozycja w niewłaściwych warunkach mikroklimatycznych przyczyniła się do wielu zniszczeń o pochodzeniu fizycznym i mechanicznym. Pokrycie powierzchni tkanin haftem wykonanym wtórnymi nićmi w różnym kolorze potęgowało efekt zniszczenia delikatnej XVII wiecznej tkaniny.

W celu poznania rzeczywistego stanu zachowania obiektu niezbędne okazało się oczyszczenie zabytkowych tkanin z dawnych napraw, łat i wtórnych nawarstwień oraz przygotowanie obiektu do konserwacji właściwej.


Każdy obiekt zabytkowy przed procesem konserwacji wymaga precyzyjnego przygotowania do zabiegów naprawczych. Zanim obiekt gotowy będzie do pracy konserwatorskiej niezbędne jest wykonanie szeregu zabiegów wprowadzających. Stan zachowania tkanin obiciowych ze ścian Kapitularza wymagał profesjonalnego przygotowania do prac właściwych.

Podstawowym zabiegiem rozpoczynającym prace było odczyszczenie obiektów z warstw zalegającego kurzu przy użyciu odkurzaczy z mikrokońcówkami. Proces czyszczenia następował przez syntetyczną drobnooczkową siatkę uniemożliwiającą usunięcie nawet drobnych elementów substancji zabytkowej. Kolejnym etapem pracy był demontaż tkanin pomiędzy brytami oraz rozdzielnie warstw tkaniny na płaty z odjęciem podszewek i innych usztywnień zapewniających wiszącej tkaninie stabilność. Następnie każdy z 53 brytów tkaniny poddano opisowymi, zwymiarowaniu i oczyszczeniu z zalegających na powierzchni wtórnych przehaftowań. Krytyczny stan zachowania wiązał się nierzadko z 70% pokryciem tkaniny brytu grubą, sztywną warstwą nawarstwiających się cer i łat będących efektem historycznych napraw. Przygotowanie obiektu do czyszczenia na mokro wiązało się zatem z usunięciem wszelkich wtórnych naleciałości z tkaniny, co oznaczało żmudną wielogodzinną pracę nad każdym z brytów tkaniny. Tak oczyszczone tkaniny poddano ponownemu mechanicznemu, bezwodnemu odczyszczaniu usuwając wszelkie nawarstwienia i artefakty z wykruszonych nici i brudu zalegającego pomiędzy warstwami ściegów i podkładów.


Proces oczyszczania tkaniny z dawnych reperacji stanowił bardzo żmudny etap prac przygotowujących obiekt do konserwacji. Większość napraw wykonana została poprzez podkład z bawełnianej organzy. Bezpieczne usunięcie wtórnych przehaftowań wiązało się z podcięciem ściegów od strony rewersu obiektu i odjęciem siatek podkładowych. Zwarte ściegi nawarstwiających się napraw utrwalone warstwą brudu i kurzu usuwane były z niezwykłą precyzją i dokładnością aby uniknąć mechanicznego uszkodzenia oryginalnej tkaniny.

Skip to content